Mülakat Nedir, Özellikleri Nelerdir?
Konu Başlıkları
MÜLAKAT NEDİR, ÖZELLİKLERİ NELRDİR?
• Herhangi bir sosyal konu ya da sorun üzerinde, uzman kişi ya da kişilerle yapılmış konuşmaları yansıtan yazı türüdür.
• İki kişi veya bir kişi ile bir grup arasında sözlü bilgi alışverişidir.
• Belirli bir amaç doğrultusunda yapılan yüz yüze görüşmedir. Bu bilgi alışverişi her zaman olmasa da genellikle planlanmıştır.
• Görüşmenin konusu ilgi çekici ve toplumsal açıdan önemli olmalıdır.
• Hangi alanda ya da konuda görüşme yapılacaksa, o alanın ya da konunun uzmanları seçilmelidir.
• Görüşme için, mümkün olduğunca birinci kaynak kişi ya da kişiler tercih edilmelidir.
• Görüşmeye katılacak kişi ya da kişilerle ön görüşme yapılmalıdır. Bu ön görüşmede, (telefon ya da mektupla da olabilir) görüşmeyi düzenleyen kişi, görüşme başında nazik bir ifadeyle konuya giriş yapmalıdır.
• Görüşmeyi düzenleyen kişi, görüşmenin sonunda da yine nazik ve kibar bir ifade kullanmalıdır.
• Görüşmeyi düzenleyen kişi, soracağı soruları önceden planlamazdır.
• Konunun bütün boyutlarını yansıtacak şekilde sorularını özenle seçmelidir.
• Görüşmeye katılan kişi ya da kişilerin duygu ve düşünceleri olduğu gibi yazıya geçirilmelidir. Bu nedenle, görüşme teyp ya da video kasetine alınmalı: daha sonra kasetteki ifadeler yazıya çevrilmelidir.
Mülakat yöntemleri ve türleri:
• Görüşmenin çeşidine göre, görüşmenin yapısı, sorulacak sorular ve ölçülmek istenen nitelikler ve yetkinlikler farklılık gösterebilir.
Bundan dolayı altı farklı görüşme çeşidinden bahsedebiliriz:
1. Birebir Görüşmeler
2. Panel Görüşmeler
3. Çalışma Arkadaşları Grubu
4. Sıralı Görüşmeler
5. Değerlendirme Merkezi
6. Telefon Görüşmeler
Bire bir görüşmeler:
• Aday ile tüm görüşmeler bire bir olarak yapılır.
Panel görüşmeler:
• Bu yöntem, ikiden fazla görüşmecinin veya yöneticinin, birlikte, tek bir aday ile yaptıkları görüşmelerdir.
• Genellikle çok sayıda elemanın farklı bölümlerde işe alınması planlandığında “toplu alımlar” tercih edilir ve özellikle bankacılık sektöründe sıklıkla kullanılır. Adayı zorlayıcı bir yöntemdir.
Çalışma arkadaşları grubu:
• Bu yöntemde seçimin ağırlığı, seçilecek kişinin birlikte çalışacağı ekip üyelerindedir. Bir anlamda panel yöntemine dönüştüğü söylenebilir.
Sıralı görüşmeler:
• Burada mülakat yapan her kişi, söz konusu pozisyonun tek bir yönünü inceler – tecrübe, teknik bilgi, yönetim becerisi gibi.
Değerlendirme merkezi:
• Bu yöntemde panel görüşmelerin tersine, adayların sayısı üçten fazladır. Adaylara, çalışmak istedikleri alan ile ilgili veya genel yöneticilik yeteneklerini ortaya koyabilecekleri örnek olaylar verilir.
• Belirlenen süre içerisinde uzman değerlendiriciler olayı izlemekle yetinirler. Süre sonunda örnek olay tartışılır. Adayların bu süre içerisindeki tüm tutum ve davranışları değerlendirmede dikkate alınır. Adaylar, bunun yanı sıra bazı testlerden de geçirilebilir.
Telefon görüşmeleri:
• Telefon görüşmeleri iki şekilde kullanılabilir: Bunlardan ilki gazete ilanında verilen telefonlara adayların başvurması ve telefon eden adaylarla görevliler tarafından telefonda bir ön görüşme yapılmasıdır.
• İkinci bir alternatif ise başvuran adayların özgeçmişinde açık olmayan bazı konuları aydınlatmak amacı ile yüz yüze görüşmeden telefon ile yapılan görüşmedir.
• Telefon görüşmelerinin en büyük avantajı diğer yöntemlere göre daha hızlı olmasıdır. Telefon görüşmeleri ses tonu, dil hâkimiyeti, telaffuz gibi konularda önemli bilgiler verir, bu nedenle özellikle telefonda müşteri hizmeti veren birimler için yapılan eleman alımlarında tercih edilen bir yöntemdir.
• Röportajda konu, mülakatta kişi ön plana çıkar.
• Röportaj yayımlanırken fotoğraf, belge ve resimlerle zenginleştirilir.
• Röportajda herhangi biriyle görüşme mecburiyeti yoktur.
• Mülakatta özel görüş ve duyguya yer verilmez ama röportajda özel görüş ve duyguya yer verilir.
• Mülakatta açık ve kısa bir anlatım tercih edilir, röportajda süslü bir dil tercih edebilir.
• Röportajda mülakat olabilir, bu yüzden röportaj mülakattan daha geniş ve kapsamlı bir türdür.
• Mülakat sadece soru ve cevaptan oluşur.
• Mülakat uzman kişilerle yapılır. Röportaj ise her kesimden insanla yapılır.
• Mülakatın okuyucu kitlesi sadece o konu hakkında bilgisi olan az bir kesimdir. Röportaj ise haber niteliği taşıdığı için toplumu ilgilendirir.
• Mülakatın amacı konuya açıklık getirmektir. Röportaj’ın amacı kişiyi tanıtmaktır.
• Mülakatta sadece mülakatı yapılan kişinin fotoğrafı vardır. Röportajda konu ile ilgili pek çok fotoğraf ve yazı eklenebilir.